هاندان و داهێنان

ئەنیتا سیزلاك ، کە بەڕێوەبەری هونەری مۆزەخانەیە لەگەڵ دەزگای ڕۆیا وێرکشۆپێکی بۆ هونەرمەندان ڕێکخست. ئامانجی وۆركشۆپە ٤ ڕۆژیەکە بۆ هونەرمەندان بریتی بوو لە پەرەپێدانی زمانێکی هونەری تایبەت بۆ ئەوەی هونەرمەندان بتوانن مامەڵە لەگەڵ هونەری کرداری هاوچەرخدا بکەن و لە کاتێکدا کارەکەیان پەیوەستە بەچوارچێوەی ناوچەکەیان.

زمانی هونەری تایبەت خاسیەتێکی بێهاوتای هەیە.ئەنیتا دەڵێت، ”بەهەمان شێوەی ئەندازیاری، ئەو زمانە ئەدەبیە تایبەتە لە ئەنجامی پێویستی و ئەو کەل و پەلانەی کە بەربەدەستن دروست دەبێت”. ”پرسیارەکە ئەوەیە کە ئایا هونەرمەندان لە چ بارودۆخێکدا قسەدەکەن؟ بۆ هەندێ کەس، پاڵنەری قسەکردن بریتییە لە بارودۆخی سیاسی یان کۆمەڵایەتی، بۆ کەسانی تر، هەبوونی کەل وپەلی فیزیکی دەبێت بەهۆی کرانەوەی ڕێگایەکی بینراوی سەرنج ڕاکێش”.

سیزلاك دەڵێت ” هونەری چەمك نزیکەی ٦٠ ساڵ لەمەوبەر سەری هەڵداوە، بەڵام دیمەنی هونەر لە عێڕاق لەناو مۆدێلی نەریتی مۆدێرنەی ئەوروپیدا تووشی چەق بەستن هاتووە”. سیزلاك دە ساڵ لەمەو بەر لەگەڵ هونەرمەندانی هەرێمی کوردستان دەستی کردووە بەکارکردن. ”ئاڵنگاریەکە بریتیە لە شکاندنی ئەو بەربەستە لەکاتێکدا بەدوای زمانێکی تایبەتدا بۆ هونەری هاوچەرخی عێڕاقی دەگەڕێین”.

بیست و هەشت کەس لە وێركشۆپەکەدا بەشداربوون و بەشداربووەکانیش هونەرمەند و خوێندکار بوون و لەشارەکانی سلێمانی و حلەو هەولێرەوە هاتبوون. پێش دەست پێکردنی وۆرکشۆپەکە، سیزلاك داوای لە بەشداربووان کردبوو کە هەریەکەیان وێنەیەك لەگەڵ خۆی بهێنێت و ئەو وێنەیەش تەعبیرلە شوێنێك لە عێڕاق بکات کە لە ژیانیاندا بەلایانەوە گرنگ بووە. شوێنەکە دەکرێت ئێستاش بوونی هەبێت یان بەهۆی شەڕو گەشەی شارنشینی و ئاوەدانیەوە تێکچووبێت. سیزلاك ئەوە ڕوون دەکاتەوە کە ” ئەو وێنانە بوون بە بناغەی گفتوگۆیەکی درێژتر کە هونەرمەندان دەربارەی تێگەیشتنیان سەبارەت بە عێڕاق ئەنجامیاندا. ئەوەی ئێمە هەمانە وەکو وێنە کە تەعبیر لە ژیانمان دەکات زۆرجار جیاوازە لەو ژیانی ڕۆژانەیەی کەبەناویدا گوزەردەکەین”.

دوای ئەنجامدانی چەند دانیشتنێکی وێنەکێشان و گفتوگۆکردن، بەشداربووان لەناو چەند گروپێکدا دەستیان کرد بەکارکردن بۆ پەرەپێدانی شتێکی سێ ڕەهەندی (3-D) لەسەر وێنەیەك کەبەرهەمهێنرابوو لەکاتی وۆرکشۆپەکەدا. جەختکرایەوە لەسەر کارکردنی بەکۆمەڵ و بەشێوەی ڕەخنەگرانە: ” هونەرمەندان بەیەکەوە کاریان دەکردو شیکارەکانیان یەکدەخست بۆ ئەوەی شتێکی سێ ڕەهەندی بەرهەم بهێنن.” هونەرمەندان ئەو کەل و پەلانەی کە لەبەر دەستیان دابوو لە شاری بەغدا بەکاردەهێنا. بۆ نمونە، یەکێك لە شتەکان بە تەواوی دروست کرابوو لە قاوغی شقارتە. دواتر ئەو شتانە پەرەیان پێدرا بۆ بنیادنانی چوارپەیکەرو چوارکاری جێگیرکردن.

بەشی دووەمی وۆرکشۆپەکە تەرخانکرابوو بۆ هونەری نواندن. بەشداربووان لەناو ٧ گروپدا کاریان دەکرد بۆ دروست کردنی دوو دیمەن و بنیادنانی سەمای بالەی دەربارەی ژیانی ڕۆژانە لە عێڕاقدا. دیمەنەکان هەمەچەشن بوون و بریتی بوون لە دیمەنی تێپەڕین بەناو خاڵی پشکنین و بورجەکانی چاودێری و زیادبوونی کاریگەری سۆشیال میدیا لە ژیانی ڕۆژانەی خەڵکدا.

هونەرمەندان ڕازی بوون بە بەردەوام بوون لە کارکردن بەیەکەوە لەسەر ئەو جۆرە مۆدێلانە و هونەری نواندن لەدەرەوەی وۆرکشۆپەکە. کۆتا بەرهەمەکان لە بینای گولبینکەن لە بەغدا لە تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ لەناو چوارچێوەی پێشانگایەکدا دەخرێنە ڕوو. بەیارمەتی سیزلاك و بەڕێوەبەرانی دەزگای ڕۆیا، لەکۆتا دوانیوەڕۆی وۆرکشۆپەکەدا، هونەرمەندان سەرقاڵ بوون بە دانانی پلان بۆ داهاتوو بۆ کردنەوەی پێشانگایەك.

ئەوە دووەم گەشتی سیزلاك بوو بۆ بەغدا لەگەڵ دەزگای ڕۆیا، لە کاتێكدا سیزلاك ماوەی دە ساڵە لەگەڵ هونەرمەندانی هەرێمی کوردستانی عێڕاق کاردەکات. سیزلاك ئەوە ڕوون دەکاتەوە کە” کارکردن لە سلێمانی کەمێك ئاسانترە چونکە هونەرمەندان لە هەرێمی کوردستان بەو شێوەیە کەنارگیر نەکراون. سنورداریەکی کەمتر هەیە بۆ ئەو کەسانەی کە سەردانی هەرێمی کوردستان دەکەن و هونەرمەندانی ناوخۆش زیاتر دەچن بۆ دەرەوە بۆ مەبەستی خوێندن”. ئەمە بەو شێوەیە نیە لە بەغدا، بەڵام ئەو شارە خاڵی بەهێزی تری هەیە. بۆ نمونە، هونەرمەندان دەتوانن شارەزایی و پیشەکانیان پەرەپێبدەن بۆ مەبەستی باشترکردنی کاری زیاتری چەمکی بەهۆی سروشتی خوێندنی هونەر لەو شارەدا .